عبدالحسین آواره از مبلّغین بهائی در کتاب الکواکب الدریّه جلد 1 صفحه 336 سطر 18 و صفحه 337 سطر2 می نویسد: « چون حضرتش را  در حضور سلطان استنطاق کردند فرمود بر هر عاقلی مبرهن است که جسارتی که بر حضرت شهریاری واقع شده کار مردان جاهل و بی تدبیرهای کاهل است نه مرد عاقل و انسان کامل ... و چون شطری از این بیانات را اظهار فرمود قونسول روس بر صحت بیان و استحکام برهان آن حضرت تصدیق نمود و خود ناصر الدین شاه از قوّت قلب و حسن تقریر و عظمت شأن آن حضرت در شگفت شد ». 

در این گزارش چند نکته حائز اهمیت است:

   1 -  بازجوئی و تحقیق حسینعلی در حضور ناصر الدین شاه بوده! آیا ویژگی خاصی در او وجود داشته که باید در حضور سلطان استنطاق شود؟ یا اعمال فشار جناب سفیر روس موجب تشکیل چنین مجلسی گشته؟

    2-  شوقی در سند پنجمی که نقل کردیم گفته بود آخرین عاملی که باعث آزادی حسینعلی از زندان شد تأئید بی گناهی حسینعلی از سوی « مراجع و مجامع تحقیق » بود که همان نمایندگان دولت روسیه بودند اما در اینجا می بینیم که سخنی از مراجع و مجامع تحقیق وجود ندارد جز تصدیق عالیجناب دالگورکی.

    3-  در مورد شگفت زدگی ناصر الدین شاه جای سؤال است که این شگفتی از چه بابت بوده؟ از جهت قوّت قلب یا حسن تقریر و عظمت شأن حسینعلی که قطعاً نبوده، بلکه تعجب ناصر الدین شاه از این جهت بوده که حسینعلی چه خدمات شایانی به دشمن انجام داده و ارزش آن خدمات در چه حدّی بوده که با این شدّت و فشار از او دفاع می شود؟ 

    بین او و سفیر چه مناسبات عمیقی است که چنین بی باکانه دولت را بخاطر او تهدید می کند؟ اکنون که وابستگی حسینعلی لو رفته و به اصطلاح به یک مهرۀ سوخته تبدیل شده، چرا هنوز باید با چنگ و دندان از او دفاع کنند؟ 

حسینعلی چه اسرار پنهانی را می داند که مأموران سفارت به هیچ وجه وی را تنها نمی گذارند؟ برای آیندۀ حسینعلی چه نقشه هائی ریخته شده که حاضر نیستند حتّی به خاطر شخص شاه و روابط دو کشور ایران  روسیه او را قربانی کنند؟ 

 و از همه مهمتر اینکه روسیه تزاری چند مهرۀ دیگر در این کشور دارد که در آب نمک خیسانده  است تا در موقع لازم آنها را رو کند؟ آری اگر شاه دچار شگفتی شده باشد به خاطر سر درگمی وی در پاسخ به چنین سؤالات بی پاسخی است که او را رنج می داد و نمی توانست با تمام قدرتی که دارد چنین مرتد خائنی را کیفر دهد.

قنسول روس برای این هدف در جلسه استنطاق حاضر بود که اولا سر های مگو فاش نشود و دوما حسینعلی با اطمینان از مجازات رهائی یابد . ولا غیر