«ادوارد براون» همچنان که میگوید: «میرزا علیمحمد باب و رقیب او حاجی کریمخان کرمانی که هنوز ریاست شیخیه در اعقاب اوست، هردو از این فرقه (یعنی شیخیه) بودند. بنابراین، اصل و ریشهی طریقهی بابیه را در بین معتقدات و طریق شیخیه باید جستجو نمود».[نقطة الکاف، ص 9]
اعتراف ادوارد براون به وحدت ریشهی جریان بابیت و شیخیه زمانی جالب میشود که به قراینی نظیر شاگردی علیمحمد شیرازی در مکتب شیخیه و استفادهی او از اعتقاد رکن رابع در بروز ادعاهایش مستند گردد.
آری؛ از افتخارات علیمحمد شیرازی را میتوان شرکت در جلسات درس کاظم رشتی به عنوان پیشوای شیخیه عنوان کرد.[ر.ک: اسرارالآثار، ج 1، ص 193] وی با استفاده از اعتقاد شیخیان به «رُکن رابع» توانست ادعاهای خود را به پیش برد و از شیخیان، مریدانی برای خود دست و پا سازد.[ر.ک: همان، ج 2، ص 11]
گرچه کارشناسان بهائی در طول تاریخ ظهور و بروز این فرقه ضاله تلاش داشته اند که جریان شیخیه را از خود جدا معرفی و مورد بحث قرار دهند اما آنچه مسلم است تاثیرات گسترده و وسیع جریان شیخیه در شکل گیری بابیه انکار ناپذیر است .
نکته دیگر در این رابطه این است که مبلغان بهائیت پاسخ دهند علّت تکریم پیشوایان شیخیه توسط بابیان و بهائیان چه بوده است مگر نه این است که ادعای علی محمد باب منطبق با شیخیه بوده است .
بر خلاف ادعای پیروان شیخیه مبنی بر عدم ارتباط رهبران شیخی با جریان بابیت و عدم زمینهسازی بر ایجاد فرقهی ضالّهی بابیت؛ آثار علیمحمد شیرازی (باب)، منطبق با مزاج شیخیه، مبنی بر ادعای بابیت است. علیمحمد شیرازی نیز با باب خواندن دو پیشوای شیخی، آنان را مبشّر خود خوانده و از اینرو، پیشوایان شیخی مورد تکریم بابیان و بهائیان هستند.
ضمن آنکه ادعای رکن رابع و باب امام زمان (علیه السلام) بودن، از جمله عقایدی است که از سوی کاظم رشتی بیان شد و در آثار علیمحمد شیرازی انعکاس یافت.
همچنان که علیمحمد شیرازی در اوایل ادعاهایش، خود را باب معرفی کرده و شیخ احمد احسایی و کاظم رشتی را نیز دو بابی میداند که بشارت او را دادهاند: «إعملُوا یا أهل الأرض أن الله قَد جَعَلَ مع الباب بابین مِن قَبلِ...؛ ای اهل زمین بدانید که خداوند با باب (علیمحمد شیرازی) دو باب (شیخ احمد احسایی و کاظم رشتی) را از قبل قرار داد تا امرش را از راه حقیقت و به صورت آشکار از اطرافش به شما بشناساند».[اسرارالآثار، ج 2، ص 11]
حتی کار تا جایی پیش میرود که علیمحمد شیرازی اعتراف میکند، کاظم رشتی نیز خود را باب امام زمان (علیه السلام) میدانست، اما بنا به دلایلی آن را آشکار نکرد.[ر.ک: ظهورالحق، ج 3، ص 14]
بر این اساس، از دیدگاه بابیت و بهائیت، شیخ احمد احسائی و کاظم رشتی، به مقام بابیت نائل شده بودند و از اینرو به عنوان مبشّران علیمحمد شیرازی، مورد تجلیل و احترام این دو فرقهی ضالّه هستند.
پینوشت:
میرزاجانی کاشانی، نقطة الکاف، با سعی و اهتمام ادوارد براون، هلند: بینا، 1910، ص 9 (بط - فح).
فاضل مازندرانی، اسرارالآثار خصوصی، بیجا: مؤسسهی ملّی مطبوعات امری، 124 بدیع، ج 1، ص 193؛ همان، ج 2، ص 11.
فاضل مازندرانی، اسرارالآثار، بیجا: مؤسسهی ملّی مطبوعات امری، 132 بدیع، ج 2، ص 11.
فاضل مازندرانی، ظهورالحق، نسخهی الکترونیکی، ج 3، ص 14.