بهائیت در ایران : تاریخ، پُر است از چهره‌ها و جریان‌های مطرح و بعضاً کمتر شناخته‌شده‌ای که در پس نیاز زمان و موقعیت جوامع خود، ادعایی ارائه می‌کردند تا بدان وسیله، اهداف شخصی یا سیاسی خرد و کلان مد نظرشان را برآورده سازند. بسیاری از این مدعیان در پیچ و خم‌های تاریخ، جا ماندند و فراموش شدند و برخی دیگر با حمایت منفعت‌طلبان، پر و بال گرفتند و کم‌کم با رسوخ در لایه‌های فرهنگی-اعتقادی جوامع، بخشی از اجتماع را به انحراف کشاندند یا همچنان سعی دارند خود را بقبولانند.

بهائیت در ایران : بعد از وقوع کودتای سوم اسفند 1299 و تصدی مقام نخست وزیری توسط سید ضیاءالدین طباطبایی؛ در کابینه‌ی دولت کودتا یکی از سران درجه‌ی اول بهائی به نام «موقرالدوله» از خویشان علی‌محمد باب، وزیر فواید عامه و تجارت و فلاحت شد.

بهائیت در ایران برداشت از فصلنامه روشنا شماره 86 : فعالیت گسترده بهائیان در حوزه آموزش و تعلیم از سنین کودکی، موضوع تازه‌ای نیست. از همان سال‌های اولیه تشکیل این فرقه، سردمدارانش با تأکید بر اقدامات آموزشی، این حوزه را بستر مناسبی برای تربیت نیرو و تبلیغ ریشه‌ای معرفی ‌کردند. بهائیت از این طریق، به دنبال پرورش نیرویی به مراتب تشکیلاتی‌تر و سرسپرده‌تر به فرقه است. بنابراین، با این پیش‌فرض که تعلیم و تربیت کودکان فقط بر عهده والدین نیست و جامعه نیز سهمی مهم در آن ایفا می‌کند، اظهار می‌کنند: «تشکیل کلاس‌هایی برای پرورش معنوی و اخلاقی که درهای آن به روی همه کودکان از هر نژاد، قوم، ملیت و دین، باز است، به طور معمول از نخستین فعالیت‌هایی است که بهائیان در هر محل، به آن مشغول می‌شوند. محور این کلاس‌ها، پرورش صفات و خصوصیاتی همچون صداقت، بخشندگی، پاکی قلب و مهربانی است؛ صفاتی الهی که در آینه قلب انسان انعکاس می‌یابند و پایه‌های ضروری برای وحدت در جامعه را بنا می‌کنند.»(1)

بهائیت در ایران :  مرکز اسناد انقلاب اسلامی برای تبیین نقش بهائیت در تاریخ معاصر ایران با ارائه کتاب «بهائیت در آذربایجان» به بررسی حیات این فرقه در طول ۴۰ سال یعنی ۱۳۲۰ تا ۱۳۶۰ در آذربایجان پرداخته است.

فعالیت و گسترش روزافزون فرقه بهائیت در دوران پهلوی ابعاد سیاسی اقتصادی و اجتماعی را در بر می‌گرفت. نفوذ بهائیت در ارکان حکومت پهلوی در عالی ترین سطوح، که نخست وزیر و وزرا و حتی پزشک مخصوص شاه را نیز شامل می‌شد این موقعیت را برای آنان فراهم می‌کرد تا بدون مانع به تبلیغ مرام خود پرداخته و امکانات مادی و موقعیت های فراوانی را به نفع خود ایجاد کنند.

فرقه بهائیت در اقصی نقاط ایران فعالیت داشت ولی فعالیت آن در آذربایجان با توجه به تنوع اقوام ایرانی و موقعیت جغرافیایی و مذهبی اهمیت ویژه‌ای داشت.

از این رو مرکز اسناد انقلاب اسلامی برای تبیین نقش این فرقه سیاسی در تاریخ معاصر ایران با ارائه کتاب بهائیت در آذربایجان، فعالیت این فرقه را در آذربایجان مورد بررسی قرار داده است.